(μάνητα <- μάνη <- μῆνις/μᾶνις (μανία) = οργή, μένος)

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, απο τον πρώτο στίχο του Ομήρου, πως η Ιλιάδα είναι ένα έπος αφιερωμένο στην "μῆνις", δηλαδή την οργή, του Αχιλλέως. Αυτή η οργή του Αχιλλέως έχει ως αφορμή μια γυναίκα, την Βρισηίδα (Βρισηίς) που του την πήρε ο Αγαμέμνων.

Υπάρχει όμως ένα θέμα συζήτησης που ακούγεται συχνά. Ακούγεται απο αμόρφωτους, ανιστόρητους, δοκησίσοφους που θέλουν να το παίξουν έξυπνοι και γνώστες στην εποχή μας. Σε μια εποχή, όπου όλοι έχουν άποψη για όλα και επειδή η αμορφωσιά είναι μεγάλη στην κοινωνία ο λόγος τους αποκτά δύναμη εφόσον δεν αντικρούεται. Λένε λοιπόν πως ο Αχιλλέας και ο Πάτροκλος ήταν εραστές. Η άποψη αυτή είναι αντιεπιστημονική, ατεκμηρίωτη, αβάσιμη και ανιστόρητη. Απευθύνεται κατά βάση σε χαμηλής νοημοσύνης ανθρώπους ή σε ανθρώπους που δεν έχουν διαβάσει ποτέ τον Όμηρο. Αν καταφέρει να μου αποδείξει κάποιος πως ο Αχιλλέας και ο Πάτροκλος ήταν εραστές μέσα απο τα αρχαία κείμενα, εγώ θα κλείσω τον λογαριασμό μου και θα εξαφανιστώ. Πάμε να δούμε μαζί τις πηγές μας για το τι ισχύει πραγματικά.

Για τον Αχιλλέα έχω κάνει ανάρτηση για το ποιος ήταν παλιότερα. Ας ξεκινήσουμε τώρα με το ποιος ήταν ο Πάτροκλος.

Ο Πάτροκλος είχε γεννηθεί στον Οπούντα της Λοκρίδας και είχε πατέρα τον Μενοίτιο. Απο την μεριά της μητέρας του ήταν Θεσσαλός και άνηκε στην οικογένεια του Άδμητου ή του Άκαστου ή του Πηλέα. Όταν ήταν μικρός, τσακώθηκε με έναν φίλο του και πάνωσ το παιχνίδι άθελα του τον χτύπησε άσχημα και τον σκότωσε. Ύστερα απο αυτό ο πατέρας του τον έστειλε στον Πηλέα στην Φθία. Ο Πηλέας τον κράτησε κοντά στον Αχιλλέα και τον ανάθρεψε μαζί του σαν να ήταν πραγματικά αδέλφια. Έτσι ο Αχιλλέας τον αγάπησε σαν τον εαυτό του, σαν αδερφό του για τον οποίο θα έδινε τη ζωή του. Ο Πάτροκλος κοντά στον Αχιλλέα έμαθε όχι μόνο τις τέχνες του πολέμου αλλά και πολλά απο τα μυστικά της φύσης που ο σοφός Κένταυρος (Κεντώ + Αύρα) Χείρων είχε διδάξει στον Αχιλλέα. Έμαθε να βγάζει τα βέλη απο τα κορμιά των χτυπημένων, να καθαρίζει πληγές και να βάζει τα κατάλληλα βότανα για να σταματήσει η αιμορραγία ή ο πόνος. Με αυτή την τέχνη αργότερα ο Πάτροκλος στον Τρωικό πόλεμο έσωσε πολλούς.

Όταν ο Αχιλλέας ήταν θυμωμένος με τον Αγαμέμνωνα και κρατούσε τα στρατεύματα του εκτός μάχης, ο Πάτροκλος βλέποντας τους Τρώες να νικούν, ζήτησε απο τον Αχιλλέα να οδηγήσει αυτός τον θεσσαλικό στρατό στοιν πλευρό των υπόλοιπων Ελλήνων που πολεμούσαν. Ο Αχιλλέας το επέτρεξε και με την συγκατάθεση του ο Πάτροκλος έριξε στη μάχη τους Μυρμιδόνες, φορώντας μάλιστα αυτός την πανοπλία του ατρόμητου Αχιλλέως.

Πέρασε ανάμεσα στο ναύσταθμο των Αχαιών και στο τείχος των Τρώων και ύστερα όρμησε στους Παίονες και σκότωσε τον αργηχό τους, σκότωσε και τον βασιλιά της Λυκίας, τον Σαρπηδόνα κι έφτασε ως τις πύλες της Τροίας αφού κανείς δεν μπόρεσε να του κόψει την πορεία. Λανθασμένα παρουσιάζεται ως αδύναμο παιδάκι. Σαφώς ήταν λιγότερο δυνατός απο τον Αχιλλέα τον δάσκαλο του και αδερφό του, όμως ήταν έξυπνος και θαρραλέος και δυνατός.

Χρειάστηκε να επέμβει ο ίδιος ο Απόλλων, να τον χτυπήσει απο πίσω και να τον ξαρματώσει για να καταφέρει ο Έκτωρ να του πάρει τη ζωή. Γύρω απο τον νεκρό Πάτροκλο έγινε τότε μια τρομερή μάχη. Ο Αίας με τον Μενέλαο πολέμησαν σαν θηρία για να μπορέσουν να σηκώσουν το σώμα του και να το πάνε στον Αχιλλέα.

Ο θρήνος του Αχιλλέως για τον φίλο του τον Πάτροκλο, περιγράφεται απο τον Όμηρο με έναν τρόπο μοναδικό.

Η σορός του Πατρόκλου κάηκε σε μεγάλη φωτιά, η τέφρα του τοποθετήθηκε σε μια υδρία που δόθηκε στον Αχιλλέα, να τη φυλάξει στη σκηνή του. Ο Αχιλλέας μάλιστα ζήτησε, όταν πια θα είχε πεθάνει κι αυτός, να ανακατέψουν την τέφρα του Πατρόκλου με την σορό του και να ταφούν οι δυο φίλοι αιώνια πλάι πλάι.

Οι τελετές έληξαν με αγώνες προς τιμή του νεκρού (ἆθλα ἐπὶ Πατρόκλῳ). Σε αυτούς, ο Αχιλλέας αθλοθέτησε πολλά και σπουδαία βραβεία. Στο τέλος μάλιστα, ανέδειξε τον Αγαμέμνονα νικητή στην κονταρομαχία.

Περιληπτικά αυτή είναι η ιστορία του Πατρόκλου. Τώρα όμως θα επικεντρωθούμε στις πηγές μας πιο ειδικά.

Ο Αχιλλέας είχε έναν γιο με την Δηιδάμεια, τον Νεοπτόλεμο που αργότερα ονομάστηκε Πύρρος όταν έγινε βασιλιάς των Μολοσσών στην Ήπειρο. Για τον Νεοπτόλεμο θα γίνει άλλη ανάρτηση.

Στην Ιλιάδα , Ραψωδία Ι στ. 660-670 διαβάζουμε :

Και παραμέσα στην σκηνήν κοιμήθηκε ο Πηλείδης·

σιμά του επλάγιασε γυνή, που επήρε από την Λέσβον,

και κόρ᾽ ήταν του Φόρβαντος, η όμορφη Διομήδη.

Εις μέρος άλλ᾽ ο Πάτροκλος· κι είχε και αυτός στο πλάγι

την Ίφιν την καλόζωνην που του ᾽δωκε ο Πηλείδης,

στην Σκύρον ότε ανέβηκε, την πόλιν του Ενυέως.

Ο Αχιλλέας κοιμάται ερωτικά με την γυναίκα που πήρε απο την Λέσβο, κόρη του Φόρβαντος, την όμορφη Διομήδη. Απο την άλλη, στην σκηνή του ο Πάτροκλος κοιμάται ερωτικά με την Ίφιν που του έδωσε ο Αχιλλέας στη Σκύρο.

Στην Ιλιάδα, Ραψωδία Ω στ. 676 διαβάζουμε :

Και μες στα βάθη της σκηνής κοιμήθηκε ο Πηλείδης

κι είχε καλήν του ομόκλινην την κόρην του Βρισέως.

Στην Ιλιάδα, Ραψωδία Τ στ. 295-300 διαβάζουμε :

συ μόνος να κλαίω συ δεν μ᾽ άφηνες, και νύμφην να με κάμεις του Αχιλλέως μου ᾽λεγες, στην Φθίαν να με φέρεις

να γίνουν οι χαρές αυτού, που οικούν οι Μυρμιδόνες·

γι᾽ αυτήν σου την γλυκύτητα τόσο πικρά σε κλαίω

Η Βρισηίδα στον θρήνο της πάνω απο την σορό του Πατρόκλου, κλαίει καθώς τον μνημονεύει και αναφέρει πως ήταν τόσο γλυκός όσο ζούσε που της έλεγε πως θα την κάνει νόμιμη σύζυγο του Αχιλλέως και πως θα την φέρει στην Φθία.

Πουθενά αλλού ο Όμηρος δεν αναφέρει άλλες ερωτικές σχέσεις. Όποιος καταφέρει να μου αποδείξει μέσα απο τον Όμηρο πως φαίνονται ερωτικά στοιχεία μεταξύ Αχιλλέως και Πατρόκλου, εγώ την ίδια στιγμή θα κλείσω τον λογαριασμό μου το Χ και δεν θα με ξαναδείτε. Μέσα απο το πρωτότυπο με τις πηγές.

Η φιλία του Αχιλλέως με τον Πάτροκλο είναι ιδιαίτερα ισχυρή για έναν ακόμη λόγο. Ο πατέρας του Πατρόκλου Μενοίτιος, είναι αδερφός του Πηλέως, του πατέρα του Αχιλλέως. Αυτό σημαίνει πως είναι πρώτα ξαδέρφια. Τα δύο αυτά αδέρφια συμμετείχαν μαζί και στην Αργοναυτική εκστρατεία.

Στην Ιλιάδα, Ραψωδία Τ στ. 315-330 διαβάζουμε :

Άλλοτε, άμοιρε και συ, ω φίλε της καρδιάς μου,

εδώ το γεύμα ευτρέπιζες γρήγορος και όπως πρέπει,

όταν εβιάζοντ᾽ οι Αχαιοί να ορμήσουν και να φέρουν

τον Άρη τον πολύθρηνον στους ιπποδάμους Τρώας·

τώρα συ κείτεσαι νεκρός κι εμένα δεν αφήνει

ο πόθος σου μήτε φαγί μήτε πιοτό να πάρω,

ότι κακό χειρότερο να πάθω δεν μπορούσα

και αν άκουα ν᾽ απέθανεν ο γέρος μου πατέρας,

οπού στην Φθίαν τήκεται στα δάκρυα, που του λείπει

τέτοιος υιός, κι εγώ μακριά, να πολεμώ τους Τρώας

μένω στα ξένα εξ αφορμής της μισητής Ελένης·

ή αυτό που μου ανατρέφεται στην Σκύρον, το παιδί μου

ο θείος ο Νεοπτόλεμος, εάν μου ζει ακόμη.

Άλλην ελπίδα έτρεφα εγώ στα βάθη της ψυχής μου,

μόνος να πέσω εγώ μακράν απ᾽ το ιπποτρόφον Άργος

εδώ στην Τροίαν, και να πας οπίσω εσύ στην Φθίαν

και από την Σκύρον το παιδί να βγάλεις εις το πλοίον

μαζί σου να τον οδηγείς και να του δείξεις όλα,

το είναι μου, τους δούλους μου και το υψηλό παλάτι.

Ο Αχιλλέας θρηνεί και λέει πως ήλπιζε ότι θα σκοτωνόταν μόνο εκείνος στην Τροία και πως ο Πάτροκλος θα γυρνούσε στη Φθία και πως τον γιό του τον Νεοπτόλεμο θα τον έφερνε στην Φθία ώστε να του δείξει τους δούλους και το παλάτι. Ξεκάθαρα λοιπόν, ο Αχιλλέας, προόριζε τον Πάτροκλο ως κηδεμόνα του παιδιού του.

Η φιλία στην Αρχαία Ελλάδα είναι θεσμός ιερός και προστατεύεται απο τον "Φίλιο Δία". Οι δύο αυτοί Ήρωες υπήρξαν εταίροι, συμπολεμιστές, καρδιακοί φίλοι και συγγενείς.

Οποιοδήποτε άλλο έργο που, μετέπειτα, αναφέρεται σε σεξουαλικό έρωτα μεταξύ των δύο ηρώων, είναι προϊόν μυθοπλασίας στοχευμένο στην παραποίηση της πραγματικής πηγής, της κοινής γνώμης, και την προώθηση συγκεκριμένης ατζέντας. Συνήθως αναπαράγεται απο αμόρφωτους, ανιστόρητους και πονηρούς ανθρώπους που έχουν ως σκοπό την εκπλήρωση των άρρωστων επιθυμιών και ορέξεων τους.

 

Πηγές :

1. Ομήρου Ιλιάδα. Οι πηγές που αναφέρω μέσα στην ανάρτηση καθώς και :

Λ 758-848,

Π 1-867,

Ρ 1-139,

Σ 1-137,

Τ

Ψ 1-897

2. Απολλόδωρος 3, 176

Από τον Όμηρο Παύλο