Ποια είναι τα καλύτερα λιπάσματα για ελιές; Ποια εποχή βάζουμε λίπασμα στις ελιές και σε τι ποσότητες; Όσοι ασχολούμαστε με την καλλιέργεια της ελιάς, γνωρίζουμε ότι η λίπανση είναι μία απαραίτητη καλλιεργητική φροντίδα για να εξασφαλίσουμε υψηλή απόδοση και αύξηση της παραγωγής.
Για να επιλέξουμε το κατάλληλο λίπασμα για τις ελιές, σε συνεργασία με τον γεωπόνο μας, χρειάζεται να καταρτίσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο λίπανσης σε πολυετή βάση που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους του χωραφιού και της καλλιέργειάς μας.
Η σωστή λίπανση της ελιάς περιλαμβάνει την προσθήκη λιπασμάτων μέσω του εδάφους, καθώς και μέσω του φυλλώματος της ελιάς με την προσθήκη διαφυλλικών λιπασμάτων.
Η βασική λίπανση στις ελιές γίνεται συνήθως την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου πριν την έναρξη της ετήσιας βλάστησης. Η λίπανση με διαφυλλικά λιπάσματα γίνεται συμπληρωματικά σε διάφορα στάδια της ελαιοκαλλιεργητικής περιόδου, όπως κατά την περίοδο της ανθοφορίας, της καρπόδεσης, της ανάπτυξης του καρπού και της ωρίμανσης.
Παρακάτω, θα αναλύσουμε όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη σωστή λίπανση της ελιάς, τι λιπάσματα χρησιμοποιούμε στις ελιές, ποια είναι τα σημαντικότερα στοιχεία για τη λίπανση της ελιάς, καθώς και χρήσιμες πληροφορίες για να επιλέξουμε το κατάλληλο λίπασμα που θα μας βοηθήσει να πετύχουμε αύξηση της παραγωγής.
1. Γιατί χρειάζεται να βάζουμε λίπασμα στις ελιές;
Βάζοντας λίπασμα στις ελιές, αυξάνουμε τη γονιμότητα του χωραφιού μας, εμπλουτίζοντας το έδαφος με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και με οργανική ουσία. Επιπλέον, διατηρούμε την καλή κατάσταση των ελαιόδεντρων με ισορροπία ανάμεσα στη βλαστική ανάπτυξη και την καρποφορία τους.
Με τη σωστή εφαρμογή λιπασμάτων, επιτυγχάνουμε αύξηση της παραγωγής των ελαιόδεντρων κάθε χρόνο. Επίσης, έχουμε μείωση της παρενιαυτοφορίας, του φαινομένου εκείνου που μια χρονιά υψηλής παραγωγής τη διαδέχεται μια χρονιά χαμηλής απόδοσης.
2. Χρειάζεται ανάλυση εδάφους για να επιλέξουμε λίπασμα για τις ελιές;
Πριν προχωρήσουμε στην προσθήκη λιπάσματος στις ελιές μας, πρέπει να γίνουν εργαστηριακές αναλύσεις για να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την ανάγκη των ελαιόδεντρων σε θρεπτικά στοιχεία.
Αρχικά, χρειάζεται ανάλυση εδάφους του χωραφιού για να γνωρίζουμε τις φυσικές ιδιότητες του και να προσδιορίσουμε τις υπάρχουσες ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που υπάρχουν στο έδαφος.
Δύο σημαντικοί παράμετροι είναι το pH του εδάφους και η περιεκτικότητα σε ασβέστιο η οποία επηρεάζει τον βαθμό απορρόφησης των λιπασμάτων που βάζουμε.
Συμπληρωματικά, κάνουμε φυλλοδιαγνωστική ανάλυση για τον προσδιορισμό των διάφορων θρεπτικών στοιχείων των φύλλων της ελιάς σε συγκεκριμένη φάση του βλαστικού κύκλου.
Η καλύτερη περίοδος για τη λήψη δείγματος από το έδαφος είναι στις αρχές του φθινοπώρου. Για τη φυλλοδιαγνωστική, κατάλληλη εποχή για να πάρουμε δείγματα είναι στο τέλος του χειμώνα, όπου σταθεροποιούνται οι τιμές των στοιχείων στα φύλλα της ελιάς. Σε κάθε περίπτωση, οι αναλύσεις ολοκληρώνονται πριν την εποχή λίπανσης της ελιάς.
3. Πως βελτιώνουμε τη λίπανση της ελιάς με οργανική ουσία;
Κατά τη λίπανση της ελιάς, σε πρώτη φάση, εξασφαλίζουμε επάρκεια οργανικής ουσίας, ιδιαίτερα αν η καλλιέργεια βρίσκεται σε ξηρικά και άγονα εδάφη.
Η αύξηση της οργανικής ουσίας, κατά τη λίπανση της ελιάς, επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση χωνεμένης κοπριάς, κομπόστ και στεμφύλων από το πάτημα των σταφυλιών. Επίσης, μπορεί να γίνει με χλωρή λίπανση, δηλαδή την καλλιέργεια ψυχανθών και σιτηρών και την ενσωμάτωσή τους στο έδαφος, καθώς και με φύκια της θάλασσας.
Η οργανική ουσία βελτιώνει τη γονιμότητα, τη βιολογική δραστηριότητα του εδάφους και την καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από τα ελαιόδεντρα.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έλλειψη οργανικής ουσίας στο έδαφος σε συνδυασμό με την παρατεταμένη και αλόγιστη χρήση χημικών λιπασμάτων στις εντατικές καλλιέργειες ελιάς, αποτελούν τους κύριους παράγοντες εμφάνισης έλλειψης ιχνοστοιχείων.
4. Ποια είναι τα βασικά θρεπτικά στοιχεία που περιέχονται στα λιπάσματα της ελιάς;
Η καλλιέργεια της ελιάς απαιτεί σε ετήσια βάση σημαντική ποσότητα λιπάσματος πλούσιο σε άζωτο που ενισχύει τη βλαστική ανάπτυξη των ελαιόδεντρων, την αύξηση της χλωροφύλλης, καθώς και τη βελτίωση της ικανότητας του δέντρου να αφομειώνει άλλα στοιχεία. Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα αζώτου στις ελιές δημιουργεί πολλούς ανεπιθύμητους λαίμαργους βλαστούς, καθώς και ευαισθησία σε παγετούς και μυκητολογικές ασθένειες.
Το κάλιο είναι απαιραίτητο στοιχείο για τη λίπανση της ελιάς που πρέπει να διατίθεται σε σημαντική ποσότητα για να έχουμε καλή καρποφορία, υψηλή παραγωγή, αύξηση της ελαιοπεριεκτικότητας καθώς και αντοχή σε μυκητολογικές ασθένειες και παγετό.
Συμπληρωματικά, η καλλιέργεια της ελιάς απαιτεί μικρότερες ποσότητες σε φώσφορο που επηρεάζει την ανθοφορία και την καρπόδεση του ελαιόδεντρου και φαίνεται να επιταχύνει και την ωρίμανση του καρπού.
Η λίπανση της ελιάς με βόριο είναι αναγκαία, καθώς το βόριο αποτελεί κρίσιμο ιχνοστοιχείο για την ανθοφορία και την καρπόδεση της ελιάς που σχετίζεται με την εμφάνιση της παρενιαυτοφορίας. Το βόριο μπορεί να προστεθεί τόσο μέσω του εδάφους με λίπασμα βορίου (βόρακας), όσο και μέσω διαφυλλικής λίπανσης.
5. Πώς επιλέγουμε λίπασματα για ελιές και τι ποσότητα βάζουμε σε κάθε δέντρο;
Σχεδιάζοντας το πρόγραμμα λίπανσης για τις ελιές μας, αφού έχουμε κάνει ανάλυση εδάφους και φυλλοδιαγνωστική, μπορούμε να επιλέξουμε το κατάλληλο λίπασμα και να γνωρίζουμε τι ποσότητα βάζουμε, συνυπολογίζοντας μερικές βασικές παραμέτρους που σχετίζονται με την καλλιέργεια της ελιάς.
Συγκεκριμένα, η ηλικία και η ανάπτυξη των ελαιόδεντρων, η καλλιεργούμενη ποικιλία της ελιάς, η κλίση του εδάφους, το ετήσιο κλάδεμα καρποφορίας της ελιάς που θα ακολουθήσουμε, καθώς και το πότισμα του ελαιώνα έχουν κρίσιμο ρόλο στην επιλογή λιπάσματος, καθώς και στην ποσότητα λιπάσματος που βάζουμε στα ελαιόδεντρα.
α) Ηλικία και ανάπτυξη ελαιόδεντρων
Η ηλικία των δέντρων και η ανάπτυξη τους επηρεάζει σημαντικά την ποσότητα του λιπάσματος. Οι ελιές μεγαλύτερης ηλικίας και ανάπτυξης χρειάζονται περισσότερη ποσότητα λιπάσματος και με διαφορετικά θρεπτικά στοιχεία σε σχέση με τα νεαρά ελαιόδεντρα.
Το κλάδεμα της ελιάς έχει κρίσιμο ρόλο στις ποσότητες και στο είδος του λιπάσματος που θα προστεθεί. Οι ελιές που έχουν κλαδευτεί αυστηρά, χρειάζονται μικρότερες ποσότητες σε άζωτο και σε αμμωνιακά λιπάσματα συγκριτικά με ελαιόδεντρα που έχουν κλαδευτεί ελαφριά.
γ) Πότισμα ελαιώνα
Το πότισμα της ελιάς αποτελεί βασική παράμετρος για την προσδιορισμό της ποσότητας του λιπάσματος. Τα ελαιόδεντρα που ποτίζονται χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα λιπάσματος σε σύγκριση με ξηρικούς ελαιώνες, καθώς παρουσιάζουν μεγαλύτερη βλάστηση και ανθοφορία, έχουν δηλαδή μεγαλύτερες ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία.
δ) Κλίση ελαιώνα
Η κλίση του ελαιώνα διαφοροποιεί την ποσότητα λιπάσματος που θα εφαρμόσουμε. Επικλινείς ελαιώνες θέλουν μικρές ποσότητες λίπανσης σε περισσότερες δόσεις λόγω υψηλού ποσοστού έκπλυσης θρεπτικών στοιχείων σε σχέση με ελαιώνες που βρίσκονται σε πεδινές περιοχές.
ε) Ποικιλία ελιάς
Η ποσότητα του λιπάσματος που θα προστεθεί στα ελαιόδεντρα εξαρτάται και από την ποικιλία της ελιάς. Συγκεκριμένα, οι ποικιλίες επιτραπέζιας ελιάς έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε ποσότητα λιπάσματος σε σχέση με τις ποικιλίες ελιάς που προορίζονται για ελαιόλαδο.
Μία ενδεικτική ποσότητα λιπάσματος για ελαιόδεντρα ηλικίας 30 ετών που προορίζονται για την παραγωγή ελαιολάδου είναι 3-4 κιλά ανά δέντρο ενώ για ποικιλίες που προορίζονται για επιτραπέζια χρήση είναι 2-3 κιλά ανά δέντρο.
6. Ποιες πληροφορίες αναγράφονται στην ετικέτα για τα λιπάσματα της ελιάς;
Eπιλέγουμε λίπασμα για την ελιά, ελέγχοντας προσεκτικά την περιεκτικότητα επί τοις εκατό (%) από το κάθε θρεπτικό στοιχείο των λιπασμάτων. Παράλληλα, λαμβάνουμε υπόψη και την τιμή της συσκευασίας του λιπάσματος, ώστε να αξιολογήσουμε τη σχέση ποιότητας και τιμής.
Οι τρεις αριθμοί που αναγράφονται στη συσκευασία του λιπάσματος, αναφέρονται στην περιεκτικότητα επί τοις εκατό (%) στα τρία βασικά στοιχεία θρέψης τα οποία κατά σειρά είναι: το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλιο.
Για παράδειγμα, το λίπασμα 21-7-14 περιέχει 21% άζωτο, 7% φώσφορο, και 14% κάλιο. Συμπληρωματικά, αναφέρονται στο λίπασμα οι ποσότητες σε μαγνήσιο (Μg), βόριο (B) και ασβέστιο (Ca).
7. Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι λιπασμάτων που χρησιμοποιούμε στις ελιές;
Τα πλήρη λιπάσματα για ελιές που κυκλοφορούν στην αγορά διακρίνονται σε κοκκώδη που κάθε κόκκος περιέχει αναλογικά όλα τα θρεπτικά στοιχεία του λιπάσματος. Επιπλέον, υπάρχουν τα σύμμεικτα ή blend λιπάσματα στα οποία γίνεται απλή ανάμιξη των πρώτων υλών στην συσκευασία. Τα κοκκώδη λιπάσματα έχουν υψηλότερη τιμή από τα blend, καθώς έχουν πιο ομοιόμορφη κατανομή και απορρόφηση από τα ελαιόδεντρα.
Αρκετά κοκκώδη λιπάσματα ελιάς περιέχουν χλωρικό κάλιο αντί για θειικό κάλιο και είναι σχετικά πιο οικονομικά. Αν και η καλλιέργεια της ελιάς είναι σχετικά ανθεκτική στο χλώριο, η πολυετής προσθήκη χλωρικών λιπασμάτων μπορεί να προκαλέσει μείωση στην παραγωγή λόγω υποβάθμισης του εδάφους.
8. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τα λιπάσματα της ελιάς
Κατά τη λίπανση της ελιάς, είναι καλό να γίνεται ενσωμάτωση του λιπάσματος (ειδικά των αμμωνιακών) στο έδαφος, για να αποφύγουμε απώλειες θρεπτικών στοιχείων, που συμβαίνουν κυρίως λόγω εξάτμισης.